Antivirus Mexanizmi

Salam dostlar,

Bu yazımda sizə antivirus mexanizminin necə işlədiyi haqqında bəzi məlumatları təqdim etmək istərdim. Belə ki, bildiyiniz kimi antivirus proqramları kompüterlərin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün ən vacib alətlərdən biridir ki, məhz virusları aşkar etmək, onların qarşısını almaq və onları zərərsizləşdirmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Beləliklə:

🔍 Virusun aşkarlanması

Antivirus proqramları, əsasən, iki - imza əsaslı və davranış əsaslı üsulla virusları aşkar edir:

• İmza əsaslı aşkarlama (signature-based detection) - bu üsul, virusların əvvəlcədən müəyyən edilmiş imzaları (məlumat bazası) ilə müqayisə olunmasına əsaslanır. Hər bir virusun unikal bir imzası (kod parçası) olur və antivirus proqramı bu imzaları tanımaq üçün məlumat bazasını mütəmadi olaraq yeniləyir ki, bu üsul yalnız virusları aşkarlaya bilir;
• Davranış əsaslı aşkarlama (behavior-based detection) - bu üsul, virusun davranışına əsaslanaraq zərərli fəaliyyətləri müəyyən edir. Yəni, bir virusun fayllara icazəsiz daxil olması və ya sistem fayllarını dəyişdirməsi şübhəli bir davranış olaraq qiymətləndirilir və bu, antivirus proqramı tərəfindən dərhal təhlil olunmağa başlayır ki, məhz bu üsul yeni və naməlum virusların aşkarlanmasında daha təsirli olur.

🛡 Virusların qarşısının alınması və zərərsizləşdirilməsi

Antivirus proqramı virusu aşkar etdikdən sonra, onun yayılmasının qarşısını almaq və sistemi təmizləmək üçün bir neçə tədbir həyata keçirir:

• Karantin - aşkar olunan zərərli fayl karantinə götürülür, yəni bu fayl digər sistem fayllarından təcrid olunur ki, bu da virusun digər fayl və proqramlara yayılmasının, ümumilikdə sistemə daha çox zərər verməsinin qarşısını alır;
• Silinmə və ya təmizləmə - karantinə götürülmüş fayl təhlil olunduqdan sonra, antivirus proqramı faylı tamamilə silmək və ya zərərsizləşdirmək üçün tədbir görməyə başlayır.

🔄 Mütəmadi yenilənmələr

Ümumi qaydaya əsaslanaraq, antivirus proqramları daim yenilənməli və virus bazaları mütəmadi olaraq təzələnməlidir. Çünki yeni viruslar hər gün meydana çıxır ki, bu virusların effektiv aşkarlanması üçün antivirus proqramı yeni imzaları öz bazasına əlavə etməlidir. Yəni, antivirus proqramının bazası yenilənməzsə (outdated olarsa), bu zaman yeni viruslar həmin baza tərəfindən tanınmayacaqdır ki, bu zaman viruslar sistemə yayılmış olacaqdır. Buna görə də, həm əməliyyat sisteminin, həm də antivirus proqramının mütəmadi olaraq yenilənməsi çox vacibdir.

⚙️ Heuristik təhlil

Antiviruslar yalnız məlum imzalara və ya davranışlara əsaslanmır, həmçinin heuristik təhlildən də istifadə edirlər. Yəni, bu metod virusun kodunu analiz edərək onun potensial təhlükəli olub-olmadığını təxmin edir ki, heuristik təhlil bəzi hallarda virusu qapalı bir mühitdə (sandbox) işə salır və onun davranışını müşahidə edir ki, bu da potensial zərərli fəaliyyətləri real sistemə zərər vermədən təyin etməyə imkan verir. Ümumi olaraq qeyd etsək, heuristik təhlil bəzi hallarda virusu qapalı bir mühitdə (sandbox) işə salır və onun davranışını müşahidə (simulyasiya) edir ki, bu da potensial zərərli fəaliyyətləri real sistemə zərər vermədən təyin etməyə imkan verir. Heuristik təhlil naməlum virusları aşkarlamaq üçün çox vacibdir və antivirus proqramının proaktiv olaraq sistemi qorumasına imkan verir.

Təşəkkür edirəm

Dostlar,

Güman edirəm ki, bu yazım da sizin üçün faydalı olar.

Hörmətlə,

Müəllif

Araz Əhmədov