Green IT Haqqında

Salam dostlar,

Bu məqaləmdə sizə "Green IT" (Yaşıl İT) haqqında bəhs edərək "Green IT"-nin bəzi nümunələri və üstünlükləri haqqında bəhs edəcəm.

Belə ki, sürətli texnoloji tərəqqi ilə yadda qalan bir dövrdə davamlılıq anlayışı sənayelər arasında mərkəz nöqtəsinə çevrilmişdir. Bizneslər və fərdlər səmərəliliyi, eləcə də rahatlığı artırmaq üçün texnologiyanı mənimsədikcə, bu yenilikləri müşayiət edən ətraf mühitə təsir haqqında məlumatlılıq daha artır. Texnologiya və davamlılığı harmonizasiya etməyə çalışan, informasiya texnologiyalarına yanaşma tərzimizi dəyişərək onun ekoloji izlərini minimuma endirən, texnologiya və davamlılıq arasında körpü olan "Green IT" konsepsiyasını anlamağa çalışaq. Beləliklə:

"Green IT" Nədir?

"Green IT" konsepsiyası 1992-ci ildə (U.S. Environmental Protection Agency)(EPA) ABŞ-ın Ətraf Mühitin Mühafizəsi Agentliyi (EPA) tərəfindən enerji səmərəliliyi təklif edən, məhsulları müəyyən edən və könüllü etiketləmə proqramı olan “Energy Star”-ı işə saldıqda meydana çıxdı. Davamlı və ya ekoloji cəhətdən "Green IT"-yə texnologiya resursların ekoloji cəhətdən məsuliyyətli şəkildə layihələndirilməsi, istifadə və xaric edilməsi (atılması) təcrübəsi aiddir. Bu, cihaz, proqram təminatı, şəbəkələr və onları əhatə edən praktiki təcrübələri özündə birləşdirir. Bu zaman məqsəd ikili xarakter daşıyır: "IT"-nin ətraf mühitə mənfi təsirini daha da azaltmaq və davamlılığa müsbət töhfə verən həllər yaratmaq üçün daha müasir texnologiyalardan istifadə etmək.

"Green IT" nümunələri

• Enerjiyə qənaət edən avadanlıq: Bir çox texnoloji nəhənglər enerjiyə qənaət edən cihaz dizaynını mənimsəmişlər. Məsələn, “Apple”-ın “MacBook”-ları enerjiyə qənaət edən prosessor və displeylərdən istifadə edir, batareyanın ömrünü uzadır və enerji istehlakını azaldır. Bu, təkcə istifadəçilərə fayda vermir, eləcə də elektrik şəbəkələrindəki gərginliyi azaldır;

• Virtuallaşdırma və Bulud hesablamaları: Məlumat mərkəzləri enerji istehlakı ilə məşhurdur. Bulud hesablama və virtuallaşdırma texnologiyaları serverləri və yaddaşı birləşdirir, tələb olunan fiziki infrastrukturu minimuma endirir və resurs istifadəsini daha da optimallaşdırır. “Amazon Web Services” (AWS), “Azure Cloud Services” və s. enerjiyə qənaət edən və bu tipli əməliyyatlara sadiq olan bulud provayderinin əsas nümunələridir;

• Bərpa olunan enerji inteqrasiyası: Texnologiya şirkətləri əməliyyatlarını gücləndirmək üçün bərpa olunan enerji mənbələrinə sərmayə qoyurlar. Məsələn, "Google", enerji istifadəsini günəş və külək enerjisi ilə kompensasiya edərək, 100% bərpa olunan enerji ilə işləməyi öz öhdəsinə götürmüşdür;

• Elektron tullantıların idarə olunması: "Green IT" elektron tullantıların məsuliyyətli və peşəkar şəkildə xaric edilməsini (atılmasını) vurğulayır. Məsələn: "Dell" köhnə elektronikanı təkrar emal edən, qiymətli materialları bərpa edərkən düzgün olmayan utilizasiyanın ətraf mühitə təsirini azaldan proqram yaratmışdır;

• Ağıllı şəhərlər: IoT-yə (Internet of Things) əsaslanan ağıllı şəhər təşəbbüsləri resurs istifadəsini optimallaşdırmaq üçün texnologiyadan istifadə edir. Məsələn, Barselona şəhərində işıqlandırma, tullantıların yığılması, parkinqi izləmək, idarə etmək, enerji istehlakını azaltmaq və şəhərin ətraf mühitini qorumaq üçün sensorlardan istifadə edilir;

• Davamlı proqram təminatının inkişafı: "Green IT" yalnız "hardware" ilə məhdudlaşmır. Davamlı proqram təminatının inkişafı resurs istifadəsini minimuma endirən səmərəli, daha funksional (yüngül) kodun yaradılmasına diqqət yetirir ki, bu da daha az emal gücü tələb edən sürətli tətbiqlərlə nəticələnir.

"Green IT"-nin üstünlükləri:

Azaldılmış enerji xərcləri: Enerjiyə qənaət edən avadanlıq və optimallaşdırılmış təcrübələr enerji istehlakının azalmasına gətirib çıxarır, nəticədə əməliyyat xərcləri azalır;

Müsbət ictimai imic: Davamlılığın mənimsənilməsi müştərilər və maraqlı tərəflər arasında müsbət rezonans yaradır və şirkətin ətraf mühitə cavabdeh qurum kimi reputasiyasını artırır;

Tənzimləmələrə uyğunluq: Bir çox yurisdiksiyalar elektron tullantıların atılması və enerji istehlakı ilə bağlı qaydalar tətbiq etmişdir ki, "Green IT" bu cür qanunlara uyğunluğu təmin edir;

Uzunmüddətli davamlılıq: Texnologiyanın ətraf mühitə təsirini minimuma endirməklə "Green IT" gələcək nəsillər üçün resursları qoruyaraq daha davamlı gələcəyə töhfə verir.

Çağırışlar və gələcək perspektivlər: "Green IT" diqqətəlayiq potensial təqdim etsə də, problemlər ekoloji cəhətdən texnologiyanın yüksək ilkin dəyərini və davamlı innovasiya ehtiyacını ehtiva edir. Bununla belə, texnologiya inkişaf etdikcə, davamlı təcrübələri daha əlçatan edən xərclər azalacaq. Bundan əlavə, süni intellekt (AI) və blokçeyn (Blockchain) kimi inkişaf etməkdə olan texnologiyalar resursların bölüşdürülməsini optimallaşdırmaq və şəffaflığı təmin etməklə "Green IT" təşəbbüslərini daha da təkmilləşdirə bilərlər.

Beləliklə,

"Green IT" tendensiyadan daha çox zərurətə çevrilə bilər. Çünki İT sənayesi müasir dünyanı formalaşdırmağa davam etdiyi üçün davamlılığı onun əsasında inteqrasiya etmək vacibdir. "Green IT" enerjiyə qənaət edən avadanlıqdan məsul elektron tullantıların idarə edilməsinə qədər texnologiyanın ekoloji məqsədlərlə necə uyğunlaşa biləcəyini nümayiş etdirir. "Apple", "Google" və "Dell" kimi şirkətlərin uğurlarını qeyd etməklə və davamlı təcrübələrin mənimsənilməsini təşviq etməklə İT-nin transformasiyasını müsbət dəyişikliklər üçün aparıcı qüvvəyə çevirmək mümkündür.

Dostlar,

Güman edirəm ki, bu məqaləm də digər məqaləm kimi maariflənməniz istiqamətində sizin üçün faydalı olar.

Təşəkkür edirəm

Hörmətlə,

Müəllif Araz Əhmədov